Butik Çay Üretim Turu – Ooolong, Yeşil ve Siyah Çay Üretimi |

Butik Çay Üretim Turu – Ooolong, Yeşil ve Siyah Çay Üretimi

ÇAYIN KRONOLOJİSİ

M.Ö 2737 yılında, yani günümüzden 48 yüzyıl önce başarılı bir adamı bilim adamı ve araştırmacı olan Çin imparatoru Shen Nung, maiyetiyle birlikte ülke içinde çıktığı bir gezi sırasında kırsal bir alanda mola verir. Suyun mikroplar taşıdığını o dönemde bilecek kadar bilgili olan imparator, içecek suyunu kaynatıp içmek alışkanlığına sahipti.

İşte bu mola esnasında imparator ve maiyeti için kaynatılan suların soğuması beklenirken, kuru bir yaprak rüzgarla savrulup imparatorun kupasının içine düşer. Meraklı imparator yaprağın sıcak berrak suyu yavaşça renklendirdiğini görür ve bir yudum alır, hoşuna gider ve içine yaprak düşmüş bir kupa dolusu sıcak suyu bitirir.

Kendinde bir zindelik hisseder, yol boyunca bu bitkiyi düşünür, bu bitkinin yapraklarından toplatıp saraya götürür. Sarayda aynı şekilde yine sıcak suyun içine atılan bir yaprak, önce iki yaprağa, sonra üç yaprağa, sonra dört yaprağa çıkar ve zararsız bir bitki olduğu belirlenir. Zihni açtığı, uykusuzluğu giderdiği, enerji verdiği tespit edilir . O dönemde çay ilk olarak Çin kaynaklarında “Erh Ya” olarak adlandırılır.

Milattan sonraki dönemde çay, girdiği yerlerde yavaş ama kalıcı bir şekilde yerleşir. M.S 400-600’lü yıllarda soğan, acı biber, narenciye karıştırılarak içilen çay tıbbi yararları olan bir bitki olarak Çinde yerini alır. Artık çayın nasıl hazırlanacağı ile ilgili kitapçıklar yazılıyor, çayın ismi “kuang ya” olarak kaynaklarda geçmeye başlıyor.

479 Çinden Türkistana çay taşıyan Türk tacirlerin kervanın Çin hududunda saldırıya uğruyor.

593 Budizm ve çay Japonyaya ulaşıyor.

618-907 Tang hanedanı döneminde çay Çinde en çok tüketilen içecek oluyor.

648-749 Japon Budist rahip Gyoki Japonyadaki 49 Budist mabedinin bahçesine çay bitkileri dikiyor.

725 Çin alfabesinde “ch’a” sesini veren çayın kendine özgü harfi ekleniyor.

729 Japon imparatoru “hiki-cha” yaptırıyor, yani bizim bildiğimiz toz çay.

780 Çinde Çay’a ilk vergi konuldu, Çinli şair ve bilgin Lu-Yu, Taocu fikirlerle işlediği, çayın ekimi, demlenmesi gibi konuları içeren ilk çay kitabı “Ch’a Ching” i yazdı.

805 Japonyada çay ve budizmin yayılışı atbaşı gidiyor.

960-1280 Çinde Sung hanedanı döneminde porselen demlikler ve fincanlar kallanılmaya başlandı.

1101-1125 Çin imparatoru Hui Tsung öylesine bir çay tiryakisi ki, çayla ilgili kitaplar yazıyor, çay bahçeleri ile uğraşıyor, çay yetiştirme yarışmaları düzenliyor. Çaya o kadar yoğunlaşıyor ki, Moğollar Çin’in bir ucundan girip başkenti ele geçirip, imparatorluğu tarih sahnesinden siliyor.

1206-1368 Moğol işgali altındaki Çinde artık Yuan hanedanı yönetimde, çay aristokrat özelliğini ve önemini koruyor. Fakat Moğollar çay içmiyor.

1211 Japon Budist rahip Eisai ilk Japonca çay kitabı olan “Kitcha-Joyoki” yazdı.

1368-1644 Çinde Ming hanedanı dönemi ve siyah ve yeşil olmak üzere iki tür çay üretiliyor.

1422-1502 Zen Budist rahip Murata Shuko “sıcak suya çay” anlamına gelen, bir Budist ritüeli havasında “Cha-no-yu” adıyla bugünde Japon kültüründe çok önemli bir yer tutan çay seronomilerini başlattı.

1589 Venedikli bir tüccar Asyada sıcak suya atılıp içilen bir bitkiden sözetti.

1597 Hollandalı kaşif ve çevirmen Hugo van Linschoten Asya gezisinden sonra batı kaynaklarında çay adını ilk defa “chaa” olarak kullandı.

1610 Avrupalılar dünyayı sömürmeye başlıyor, resmi sömürge şirketi Hollanda Doğu Şirketi Çinden veya Japonyadan ilk defa yeşil çay getirip Hollandada satmaya başlıyor. Sadece aristokratlar içebiliyor, çünkü çok pahalı.

1618 Çin büyükelçisi Rus çarına sandıklar dolusu çay hediye ediyor. Çar Aleksei bu tuhaf kurutulmuş yaprak tozlarını yararsız diye reddediyor.

1635 Hollanda mahkemeleri çayın tiryakilik yaptığını görüp incelemeye alıyor, bir Alman fizikçi ise çayın zararlarını uzun uzun açıklıyor.

1650-1700 Avrupada kadınlar arasında çay partileri yaygınlaşıyor, Avrupa toplumunun sosyalleşmesine yardımcı oluyor. Çay partileri erkekleri, aileler yıkılıyor, kadınlar ev işleri yapmıyor diye kaygılandırırken, bağnaz kesim çayın yasaklanmasını istiyor.

1657 İngilterede Gerway’s kahve evinde çay sağlık içeceği olarak satılıyor.

1662 İngiltere kralı II. Charles çay tiryakisi Catherina Braganza ile evleniyor, çay öylesine revaçta ki, alkol tüketimi düşüyor.

1664-1669 İngiliz Doğu Hindistan şirketi kral ve kraliçeye çay hediye ediyor ve İngiltere çay tekelini alıp, Hollandalıların İngiltereye çay satışını engelliyor.

1680 Yazar Madam De Sevigne sütlü çaydan sözediyor.

1600’lü yılların ortası, Çin ve Rusya Moğolistan ve Sibirya üzerinden çay ticareti konusunda anlaşma sağlıyor, Çinden çıkan bir kervan 16 ayda yaklaşık 15 bin km yol katedip Petersburga ulaşıyor.

1735 İngiltere başbakanı Walpole çay vergisini düşürüyor, herkes çay içebilir.

1775 İngiltere sömürgesi olan bugünkü ABD, İngilterenin uyguladığı çay vergilerinden ötürü başlayan isyanlar, İngiltereye karşı bağımsızlık savaşının başlangıcına temel oluşturuyor.

1840-1850 Sömürgeci İngiliz şirketleri Çinden Hindistan ve Seylan’a (günümüzde Sri Lanka) çay tohumu götürüp, sömürgelerinde kendi çaylarını üretmeye başlıyorlar.

1869 Süveyş kanalı açıldı, Akdenizle Hint Okyanusu birbirine bitişti, çay ticareti patladı.

1879 Çeşitli vilayetlerde valilik görevinde bulunan fakat çaya olan düşkünlüğü yüzünden “Çaycı” lakabıyla tanınan İzzet efendi, çayın tarihini, nasıl yetiştirildiğini, yararlarını anlatan 81 sayfalık bir kitapçık yayınladı.

1894 II. Abdülhamit Han dönemi, ilk çay ekim denemeleri Bursada yapılıyor, çayın nasıl dikileceği, bakımının nasıl yapılacağı hakkında “Çay Tarifnamesi “ adı altında bir yazılı yönerge niteliğinde belge yayınlanıyor.

1890’lı yıllar Ruslar Osmanlılardan ele geçirdikleri Batuma Çinli çay uzmanı Lau-Dzen-Dzau’u getirip Çakvi bölgesinde ilk çay bahçelerini kuruyor.

1917-1918 Rus Çarlığı yıkılmış, Batum Türkiyeye dönüyor, inceleme heyetimiz içinde bulunan Ali Rıza bey (Erten), Batumdaki çay bahçelerini görüp Rize bölgesinde yetiştirilebileceğine dair “Şimali Şarki Anadolu ve Kafkasyada Tetkikatı Ziraiye” isimli raporunu yazıyor ve heyetin getirdiği ilk çay tohumlarını Rize başta olmak üzere, değişik illerde deneme amaçlı ekimi yapılıyor.

1924 Cumhuriyet kuruldu, Rize ve Borçkada çay üretilmesini öngören kanun TBMM’de kabul edildi. Muğlalı ziraat mühendisi Zihni Derin bey tonlarca çay tohumunu Batumdan getirtip Rize ve çevresinde dikimine başladı. Çay araştırma enstitüsü işlevini yerine getiren kuruluş Rizede çalışmaya başladı.

1930’lu yıllar, Rizeliler çaya sıcak bakmıyor, aç kaldık mı bunu mu yiyeceğiz diyorlar, lahana ve mısır ekmeyi tercih ediyorlar. Üç küçük çay üretim atölyesi kuruluyor.

1947 Teşviklerle oluşturulan çay bahçelerinin üretimi için fabrikaya ihtiyaç var. Rize merkezde büyük bir törenle Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından gün/60 ton kapasiteli ilk çay fabrikamız hizmete girdi.

1962 Türkiye çayda kendine yeter ülke haline geldi.Çayda altın yıllar.

1970’li yıllar, bir kilo çay yaprağı 7 kg . zeytin satın alabiliyor. Çaykur kuruldu, çay fabrilarının sayısı 40’ı geçti

1980’li yıllar, 12 Eylül yönetimi çay üreticilerine asrın eziyetini reva gördü, daha önce makasla toplanan çayın elle toplanması zorunlu hale getirildi.

1984 Çayda devlet tekeli kalktı, özel sektör altyapısız çay sektörüne daldı, büyük bölümü kısa sürede batan firmalar çay üreticilerine kötü yıllar yaşattı.

2004 Çaykur Türkiyede ilk defa yeşil çay üretimine başladı.

2010’lu yıllar, Lazika Çay gibi firmalar butik çay üretimine başlıyor, klasik siyah Türk çayı yanında butik üretimle aromalı, meyveli çaylar büyük beğeni topluyor.

2010-2012 Rize Ticaret Borsası dünyada çay üreten ülkelere RİTUR TURİZM organizasyonu ile inceleme ve araştırma gezileri düzenleyip dünya çay kültürünün görülmesi sağlanıyor.

2021 Küçük ölçekli butik çay üretimini her eve yaygınlaştırmayı hedefleyen S.S. Rize 1 Nolu Evsel Ooolong Yeşil ve Siyah Çay Üretim Kooperatifi Rizede kuruldu.

2022 Rize şehir merkezinde 32 metre yüksekliği ile Çay Bardağı ile ikonik bir yapıya bürünen Türkiye Çay sanayinin bütün önemli aktörlerinin yer aldığı Rize Çay Çarşısı hizmete açıldı.

2022 Çay bitkisinin tohumlarından çay tohumu yağı üretimine Rize Evsel Çay Üretim Kooperifi proje ortaklığı ile Derepazarı Ziraat Odası başladı.

****Kaynak belirtilerek metin kullanılabilir****

BU TUR İLE İLGİLİ BİLMENİZ GEREKENLER

TUR ÜCRETİNE DAHİL HİZMETLER

TUR ÜCRETİNE DAHİL OLMAYAN HİZMETLER

BU TURA REZERVASYON YAPMAK VEYA BİLGİ ALMAK İÇİN BİZE YAZIN

Diğer Günübirlik Turlar

Günübirlik Turlar

Doğa, Fotoğraf ve Kültür Gezisi